Patricia Werneck Ribas “Balbúrdia” 09.05 – 07.06.2025

 

In Balbúrdia, Patricia Werneck Ribas explores the enduring visual legacies of Dutch colonialism in Brazil through collage and film. Drawing from historical imagery and archival narratives, she confronts the contradictions within romanticised portrayals of Dutch Brazil, offering instead a contemporary, critical reassembly of its past.

The exhibition revisits the Dutch occupation of Northeast Brazil (1624–1654), a period frequently mythologised in Brazil as a time of modernisation and cultural achievement. Ribas interrogates this view by returning to the era’s visual artefacts—especially the work of painters such as Albert Eckhout and Frans Post, whose representations of the colony were pivotal in shaping both colonial ideology and Brazil’s early self-image.

In her essay film Para M (“To M”), a poetic female voice addresses Johan Maurits of Nassau-Siegen, the colonial governor and cultural patron whose influence transformed Recife into a European-style capital. The letter “M” becomes a haunting symbol—evoking not only his name but also the branding of enslaved Africans during his rule. Through contemporary footage of Recife and its inhabitants, Ribas questions the traces of Maurits’s legacy and its continued reverberations in Brazilian society.

Ribas’s collages further destabilise the colonial gaze by cutting, layering, and reassembling fragments from ethnographic records, botanical studies, and images of urban Brazil. This act of visual recomposition speaks to both rupture and continuity—drawing attention to the power structures embedded in representation while opening space for alternative identities to emerge.

The title Balbúrdia—a Portuguese word suggesting chaos, noise, or disorder—captures the exhibition’s refusal to present a tidy, reconciled history. Instead, it offers a dynamic, disruptive space where past and present collide and where dominant narratives are disassembled.

———————————————————————————————————————————————

Patricia Werneck Ribas has participated in exhibitions and screenings in The Netherlands and abroad including the Stedelijk Museum, Amsterdam (NL); Museum DE Pont, Tilburg (NL); Bonnefantenmuseum, Maastricht (NL); Museum de Fundatie, Zwolle (NL); Museum Hilversum (NL); Reykjavik International Film Festival (IS); National Gallery of Iceland, Reykjavik (IS); Art Museum of Nanjing University of the Arts (CN); Eye Film Museum, Amsterdam (NL); dokumentART, Neubrandenburg (DE); Tampere Film Festival (FI); Gstaad film (CH); Leiden Shorts, Leiden (NL); Museum De Lakenhal, Leiden (NL); Cannes Short Film Festival, Cannes (FR); Bideodromo, Bilbao (ES); Kansk Video Festival, Kansk (RU); Strangelove Time-Based Media Festival, Folkestone (EN); Video and Experimental Film Festival Ecrã, RJ (BR); Museo de Historia Natural de Concepcion (CL); Beijing International Short Film Festival (CN)
; Le festival des cinémas différents et expérimentaux de Paris (FR); Media Art Festival Arnhem (NL); Athens International Film and Video Festival, Athens (US)
.

 

This project was mas possible with the generous support of The Mondriaan Fonds

 

“Balbúrdia”

van

Patricia Werneck Ribas

 Opening: vrijdag 9 mei, 17:00-19:00 uur

Tentoonstelling: 9/5 t/m 7/6/2025

 

In Balbúrdia onderzoekt Patricia Werneck Ribas de blijvende beeldvorming rond het Nederlandse kolonialisme in Brazilië via collage en film. Met historisch beeldmateriaal en archiefnarratieven als vertrekpunt stelt ze vragen bij de vaak geromantiseerde blik op Nederlands Brazilië, en biedt ze een hedendaagse, kritische herassemblage van dat verleden.

De tentoonstelling grijpt terug op de Nederlandse bezetting van Noordoost-Brazilië (1624–1654), een periode die in Brazilië vaak wordt voorgesteld als een tijd van modernisering en culturele bloei. Ribas bevraagt dit beeld door zich te richten op visuele bronnen uit die tijd, waaronder het werk van schilders als Albert Eckhout en Frans Post. Hun representaties speelden een cruciale rol in de ontwikkeling van koloniale ideologie én in het vroegste zelfbeeld van Brazilië.

In haar essayfilm Para M (“Aan M”) richt een poëtische vrouwelijke stem zich tot Johan Maurits van Nassau-Siegen, de gouverneur en mecenas die Recife omvormde tot een Europese koloniale hoofdstad. De letter “M” wordt een beladen symbool—niet alleen verwijzend naar zijn naam, maar ook naar het brandmerken van tot slaaf gemaakte Afrikanen tijdens zijn bewind. Via hedendaagse beelden van Recife en haar bewoners onderzoekt Ribas de sporen van zijn erfenis en de nawerking ervan in de Braziliaanse samenleving.

Ribas’ collages ondermijnen de koloniale blik door het knippen, schikken en herschikken van fragmenten uit etnografische studies, botanische tekeningen en hedendaagse stadsbeelden. Deze visuele hercompositie wijst op zowel breuk als continuïteit—en maakt de onderliggende machtsstructuren in beeldvorming zichtbaar, terwijl ze ruimte opent voor alternatieve identiteiten.

De titel Balbúrdia—Portugees voor rumoer, chaos of wanorde—vat de weigering samen om een afgerond of verzoenend historisch verhaal te presenteren. In plaats daarvan biedt de tentoonstelling een dynamische, ontregelende ruimte waar verleden en heden botsen en dominante narratieven worden opengebroken.

———————————————————————————————————————————————

Patricia Werneck Ribas nam deel aan tentoonstellingen en vertoningen in Nederland en daarbuiten, waaronder het Stedelijk Museum, Amsterdam (NL); Museum De Pont, Tilburg (NL); Bonnefantenmuseum, Maastricht (NL); Museum de Fundatie, Zwolle (NL); Museum Hilversum (NL); Reykjavik International Film Festival (IS); National Gallery of Iceland, Reykjavik (IS); Art Museum of Nanjing University of the Arts (CN); Eye Filmmuseum, Amsterdam (NL); dokumentART, Neubrandenburg (DE); Tampere Film Festival (FI); Gstaad Film (CH); Leiden Shorts, Leiden (NL); Museum De Lakenhal, Leiden (NL); Cannes Short Film Festival, Cannes (FR); Bideodromo, Bilbao (ES); Kansk Video Festival, Kansk (RU); Strangelove Time-Based Media Festival, Folkestone (EN); Video and Experimental Film Festival Ecrã, Rio de Janeiro (BR); Museo de Historia Natural de Concepción (CL); Beijing International Short Film Festival (CN); Le festival des cinémas différents et expérimentaux de Paris (FR); Media Art Festival Arnhem (NL); Athens International Film and Video Festival, Athens (VS).

 

This project was mas possible with the generous support of The Mondriaan Fonds